Pizza Margherita en Insalata Caprese. Deze beroemde gerechten bevatten maar een paar ingrediënten: tomaat, mozzarella en basilicum. Toch behoren ze tot het beste wat de Italiaanse keuken te bieden heeft. De populariteit van deze pizza en salade bij Italianen komt ook omdat ze in de kleuren van de Italiaanse vlag zijn: rood, wit en groen.
Tomaat
De Italiaanse keuken is niet denkbaar zonder tomaat. Deze vruchtgroente kwam in de zestiende eeuw naar Europa vanuit Zuid-Amerika. Maar net als de aardappel werd hij niet meteen populair. De tomaat was zuur, en volgens de dieetleer van die tijd koud en nat van aard1, héél ongezond. Vanaf de zeventiende eeuw komen er nieuwe medische inzichten: de tomaat zou de spijsvertering bevorderen. De eerste gedrukte recepten met tomaat staan in een boek van de Italiaanse hofmeester Antonio Latini uit 1696. Dat de Spanjaarden de tomaat naar Europa hadden gebracht, blijkt uit de naam van het recept voor tomatensaus: salsa di pomodoro alla spagnola. Rooster de tomaten tot je ze kunt pellen. Hak ze dan fijn, meng met gesnipperde ui en rode pepertjes en een beetje tijm. Maak af met zout, olie en azijn en serveer als condiment bij allerlei gerechten. De moderne gekookte tomatensaus zal niet lang op zich laten wachten. In het zesdelige kookboek L’Apicio moderno (1790) van Francesco Leonardi staat een saus met tomaat, gefruite ui en knoflook die hij gebruikt bij vlees, vis en groente. Leonardi geeft ook recepten voor gevulde tomaat en tomatensoep. Voor sauzen gebruik je liefst stevige, smaakvolle tomaten zoals de langwerpige San Marzano- en Romatomaten. De ronde Hollandse tomaat is ook lekker, maar bevat veel meer vocht.
Mozzarella
Mozarella is een zachte kaas die, afhankelijk van waar hij vandaan komt, van buffelmelk of koeienmelk wordt gemaakt. Hij wordt al genoemd in recepten uit de zestiende eeuw. De kaas heeft een bijzondere structuur: wrongel wordt in een heet bad gelegd en dan gekneed en getrokken tot een lange sliert die wordt gevouwen of gevlochten en in de gewenste vorm gesneden. Via de QR-code kun je kaasmakers in actie zien. Buffelmozzarella is spierwit en frisser dan fior di latte (mozzarella van koeienmelk), maar een stuk duurder. Omdat mozzarella veel vocht bevat, moet je hem voor deze recepten eerst een kwartiertje in goed absorberend keukenpapier of een schone theedoek wikkelen.
Pizza Margherita
Deze pizza wordt wel eens ‘basispizza’ genoemd. Er zit immers bijna niets op. De verleiding is groot om hem op te leuken met salami, ansjovis, artisjokbodems, paprika of wat dan ook, maar maak toch eens deze simpele versie. Méér is niet altijd beter. Margherita betekent parel, maar ook margriet. De witte plakken mozzarella zijn de bloemblaadjes. De pizza zou in 1889 zijn vernoemd naar koningin Margherita, echtgenote van koning Umberto I van het jonge verenigde Italië, toen ze de stad Napels bezocht. Maar deze pizza is zeker een halve eeuw ouder. Alexandre Dumas père, de auteur van De drie musketiers, beschrijft in 1843 dat pizza het straatvoedsel is voor de lazzarone (het schorriemorrie).
Een recept voor Pizza Margherita
Voor 2 pizza’s van 30 cm doorsnee, of 1 grote plaatpizza.
Het pizzadeeg hieronder is een makkelijk recept. Voor authentiek pizzadeeg koop je farina 00 di grano tenero, dat meer gluten bevat dan gewone bloem. Maar met goedkope ongebleekte tarwebloem bereik je ook een goed resultaat. Let op dat kaas en tomaat niet te veel vocht bevatten, anders krijg je een zompige pizza.
Ingrediënten – deegbodem
- 450 gr bloem
- 1 tl droge gist
- 3 eetl olijfolie
- 2,4 dl water
- 1 tl zout
Voorbereiding
Met de hand – Meng bloem met zout en droge gist, en maak er een bergje van met een kuiltje. Giet water en olie in het kuiltje en meng alles tot een samenhangende klont. Neem daarna de tijd om het deeg goed te kneden, totdat het glad en elastisch is. Laat op een warme plaats 45 tot 60 minuten afgedekt rijzen. Met de mixer – Meng bloem met zout en droge gist. Zet de mixer met deeghaak aan en giet water en olie erbij. Draai nog even door als het deeg eenmaal gemengd is. Kneed voor het rijzen nog even met de hand. In de broodbakmachine – Doe alles in de broodbakmachine volgens de aanwijzingen van je apparaat. Kies de deegfunctie.
Ingrediënten – beleg
- 1 blikje dubbel-geconcentreerde tomatenpuree (140 ml)
- 2 tl olijfolie
- zwarte peper en zout
- 400 gr mozzarella
- 1 Roma of San Marzano tomaat
- basilicumblaadjes
- olijfolie extra vergine
Voorbereiding
Meng tomatenpuree met olie, peper en zout. Laat de mozzarella goed uitlekken, en snijd dan in dunne plakken. Laat die verder indrogen op keukenpapier. Snijd de tomaten in dunne plakjes. Bestrooi met wat zout en leg tussen vellen keukenpapier. Dep voor het beleggen van de pizza de kaas en tomaat droog.
Bereiding
Verwarm de oven zo heet mogelijk. Ik kwam met mijn oven op hete-lucht tot 270°C. Verdeel het deeg in tweeën als je twee pizza’s maakt, rol anders alles uit zodat je de hele bakplaat van de oven ermee kunt bedekken. Bestrijk de bodem met een dunne laag van de gekruide tomatenpuree. Leg de plakjes mozzarella op de pizzabodem, en verdeel de tomaatplakjes tussen de mozzarella. Schuif de pizza de oven in, en bak tot de bodem gaar is en de bovenkant mooi van kleur. Hoe heter de oven, hoe korter de baktijd: 1 minuutje in een echte houtoven op 450°C, 7 minuten in mijn heteluchtoven op 270°C, 10 tot 12 minuten in een conventionele oven op 220°C.
Serveren
Besprenkel de pizza met wat olijfolie en leg de blaadjes basilicum erop. Je kunt de basilicum ook meebakken, maar dan verliezen de blaadjes veel aan kleur en smaak.
Insalata Caprese
Je zou de insalata Caprese een rauwe pizza Margherita zonder deegbodem kunnen noemen. Dit gerecht is wat jonger dan de pizza. De salade is genoemd naar het Italiaanse eiland Capri. Hij zou zijn ontstaan in de jaren twintig van de vorige eeuw. De eerste gedrukte vermelding is in 1924 in een menu van Hotel Quisisana op Capri, maar de salade werd pas populair in de jaren vijftig.
Een recept voor Insalata Caprese
Natuurlijk moeten ingrediënten altijd van goede kwaliteit zijn. Maar met zo’n simpele salade is het extra belangrijk om de meest smakelijke tomaten, de geurigste basilicum en de romigste mozzarella te gebruiken.
Ingrediënten
- ½ bolletje mozzarella per persoon (koe of buffel)
- 1 tomaat persoon (Roma of San Marzano, of andere lekkere tomaat)
- verse basilicum
- olijfolie extra vergine
- zwarte peper
- zout
- evt balsamicoazijn
Bereiding
Laat de mozzarella uitlekken, knijp de bolletjes in keukenpapier voorzichter uit om zoveel mogelijk vocht te verwijderen. Snijd in plakjes. Was de tomaten, snijd in plakjes die net zo dik zijn als de mozzarella. Leg de plakjes mozzarella en tomaat om en om in een krans op het bord. Besprenkel met olijfolie, en maal er wat zwarte peper over. Knip de basilicumblaadjes in reepjes en strooi die over de salade. Als je wilt, kun je ook wat balsamicoazijn erover druppelen. Misschien is de eerste ‘caprese’ wel een sandwich geweest. Snijd een stevig, langwerpig broodje open. Bestrijk de snijvlakken met olijfolie en rooster het broodje licht. Beleg met tomaat en mozzarella, basilicum, peper en zout. Klap dicht en eet smakelijk!
Fotografie: Christianne Muusers, iStockphoto
