Lansingerland Living editie 33 (december 2018)

BRONVERMELDING • Gerechtfoto chocoladevlakers © Christianne Muusers – Coquinaria. • Cacaopeulen – Theobroma cacao, (A. Bernecker, 1867): Naturalis Biodiversity Center/Wikimedia Commons. • Flik-reclameposter – Chocolademelk op de schaatsbaan – Johann Georg van Caspel, 1897, Rijksmuseum. Foto’s: Coquinaria, iStockphoto CULINAIR HETVERLEDENOPJEBORD Van de hand van Christianne Muusers verscheen eind 2016 Het verleden op je bord , een boek met historische recepten uit kookboeken in de Koninklijke Bibliotheek van de Middeleeuwen tot de negentiende eeuw. Karakter, €29,99. OVER DE AUTEUR Christianne Muusers is Neerlandica en culinair historica. Zij houdt presentaties over koken en eten in het verleden, meestal met een proeverij. Sinds 2002 publiceert Christianne iedere twee maanden een historisch en een modern recept op haar website en zij recenseert kookboeken en boeken over culinaire geschiedenis voor NBD/Biblion en kookboekrecensies.nl . HET VERLEDEN OP JE BORD Recepten uit de culinaire collectie van de Koninklijke Bibliotheek Christianne Muusers Nagerecht voor twee tot vier personen; voor- bereiding 5 minuten; bereiding 10 minuten. INGREDIËNTEN 1 ei | 2 eidooiers | 3 dl rode wijn | 40 gr chocoladereep van 60 tot 70% cacao | 80 gr suiker | ½ tl kaneelpoeder BEREIDING Leg de chocoladereep een half uurtje in de koelkast, want door de warmte van je hand kan de chocola te snel gaan smelten. Rasp de reep dan op een grove rasp. Scheid van twee eieren de dooiers en het wit. Doe de twee dooiers en het hele derde ei in een hoog pannetje, en klop goed door elkaar. Meng wijn, chocoladerasp, kaneel en suiker door de geklopte eieren. Zet de pan op het vuur en verhit zachtjes terwijl je blijft kloppen met een garde of handmixer tot de vla is gebonden, ongeveer tien minuten. Laat de vla niet koken, want dan kan hij schiften en moet je opnieuw beginnen. Giet de vla in vuurvaste glaasjes of kommetjes, dek die af met plasticfolie. SERVEREN Serveer lauwwarm of koud uit de koelkast, met slagroom. De vla is ook lekker om als saus over stoofperen te gieten. De alcohol die in de wijn zat is door de verhitting verdampt. RECEPT CHOCOLADEVLA MET RODE WIJN EEN RECEPT VAN DE BANKETBAKKER Als toetje bij het kerstdiner is het misschien te eenvoudig, maar dit is wel een feestelijk gerechtje, chocoladevla uit de achttiende eeuw. De smaak is bijzonder omdat de vla is gemaakt met rode wijn. Het recept komt uit een leuk boekje van de Amsterdamse banket- bakker Gerrit van den Brenk. Tussen 1752 en 1760 publiceerde hij vier deeltjes waarin hij zijn vakgeheimen uit de doeken doet. Ze heten T’zaamenspraaken tusschen een mevrouw, banketbakker en confiturier en de tekst begint ook als een toneelstukje: de banketbakker is bij ‘een Mevrouw’ thuis uitgenodigd omdat zij graag wil leren hoe zij taarten en gebak moet maken. Ze zit al klaar met papier, pen en inkt om alles op te schrijven en Gerrit begint te dicteren. Na het eerste recept klaagt de mevrouw dat het wel veel schrijven is, maar ze houdt vol. Sterker nog, daarna ontbiedt ze een confiturier om van hem te leren hoe je vruchten en noten konfijt en allerlei soorten jam maakt. In de deeltjes die volgen staan nog meer recepten voor allerlei soorten gebak, maar ook hoe je een feeste- lijke desserttafel kunt maken, versierd met allerlei beelden van suikerwerk. Er is zelfs een recept “om salade op een dessert-tafel te doen groeien in de tijd dat het gezelschap daar aan zit”. Heel praktisch zijn de recepten voor brandzalf en wondzalf waarmee het vierde deel besluit, want gebrande suiker is héél heet. Gerrit was een handige jongen. Hij stelde zijn recepten ter beschikking aan de Amsterdamse dames die bij hem in de winkel kwamen, en in zijn voorwoord biedt hij niet alleen aan om in persoon uitleg te komen geven aan huis als er iets niet duidelijk is, maar hij kan ook de benodigde spullen leveren om de recepten te maken. Mensen buiten Amsterdam kon hij op afstand helpen, als ze maar een gefran- keerde envelop meestuurden met hun brief. Dit recept komt uit het de allereerste ‘Tzaa- menspraak’ uit 1751, waar ook citroenvla en bessenvla in staan. Gerrit noemt het gerecht sucolade-vlaa. Het is simpel en snel klaar. De kaneel staat niet in het oorspronkelijke recept, maar is er wel lekker in. Iets anders is weggelaten: de vla werd bereid met wat bolus, een kleisoort die tegenwoordig als gezichts- masker wordt aangeprezen. Rode bolus werd in de achttiende eeuw gebruikt als kleurstof in gebak. Maar de vla is zo ook prachtig donker van kleur, en voor de structuur (klei is vettig) is het ook niet nodig. LANSINGERLAND Living 43