Gouda Living editie 23 (september 2018)

LES 4. TREURWILG: DRAMATIEK GEGA- RANDEERD Met z’n hangende takken wordt de Treurwilg vooral gebruikt om dramatiek aan de omge- ving toe te voegen. Je hebt de gewone Treur- wilg (Salix Babylonica) en de gele Treurwilg die een kruising is van de gewone en de Salix Alba. Je ziet de boom veel langs de waterkant. De boom heeft een ronde kroon en lange, hangende twijgen. De slanke, fijn gezaagde bladeren zijn lang toegespitst. Bij de ‘gewone’ zijn de bladeren van boven heldergroen en aan de onderkant blauwgroen. Bij oudere bomen is de grijsbruine schors van de stam getekend door diepe groeven. De boom kan 20 meter hoog worden en 25 meter breed. Hij wordt niet heel oud: hooguit vijftig jaar. LES 5. ACACIA MET BLAADJES OP EEN STEEL De Gewone Acacia (Robinia pseudoacacia) heeft een diepe, bruingrijs gegroefde schors. Vaak hangen er nog peulen in de boom: de vruchten van het jaar daarvoor. Ze lijken net op gedroogde sperziebonen. Al op geringe hoogte begint de boom te vertakken. De stam is zelden recht en vertoont veel bulten en takdoorns (harde punten). Het blad is samengesteld uit elf tot vijftien blaadjes op een steel. In de herfst kleuren ze geel. De boom kan 35 meter hoog, zo’n 25 meter breed en vijfhonderd jaar oud worden. LES 6. BERK MET ZWART-WITTE SCHORS Zie je een boom met een witte schors, zwarte strepen en vaak lange, slappe, hangende takken? Dan kan het niet missen: dat is de Berk (Betula). Het blad kleurt geel en is drie- hoekig dubbel getand: in elke hoek zit weer een klein tandje. De boom kan dertig meter hoog worden, maar niet meer dan tien meter breed. Oud wordt ‘ie ook niet: hooguit tachtig jaar. LES 7. KNOTWILG MET X-FACTOR Z’n takken worden eens in de drie tot vijf jaar gekapt. Vroeger gebeurde dat voor brandhout of om er paaltjes voor in de wei te maken. Nu worden de takken vooral voor biobrandstof gebruikt. De Knotwilg (Salix) heeft een korte stam met dunnere takken. De donkergrijze schors toont gekruiste groeven (x-vorm). Het blad is grijsgroen, langwerpig en smal, en kleurt in de herfst geel. De boom kan acht meter hoog, 5 meter breed en tachtig jaar oud worden. LES 8. KASTANJE: RUWE BOLSTER, BLANKE PIT De roodbruine, enigszins schubbige schors van de Kastanje (Aesculus hippocastanum) is gedraaid. In het voorjaar toont de boom witte of rode bloemen in de vorm van een kaars. In de herfst heeft hij ruwe bolsters met daarin de gladde kastanje. Het blad is samenge- steld uit vijf tot zeven deelbladeren die in het hart bij elkaar komen. Ze kleuren geeloranje. De boom kan dertig meter hoog en breed worden. Hij kan de respectabele leeftijd van driehonderd jaar bereiken. LES 9. BEUK MET GLADDE, GRIJZE STAM De beuk is een veelzijdige boom. Hij groeit heel goed in z’n uppie, maar houdt er ook van om naast elkaar in lange lanen te staan. Of in bossen. Je herkent hem aan z’n gladde, grijze stam en brede ronde kroon. Z’n blad is ovaal en heeft een gave bladrand waar een lichte golf in zit. De takken dragen spits afstaande bruine knoppen. De donkergroene bladeren, aanvankelijk behaard, kleuren in het najaar heldergeel. BUITENLEVEN DAAROM VERKLEUREN DE BLADEREN! Een beetje loofboom heeft al snel 250 duizend bladeren. Elke herfst dankt ‘ie ze zonder pardon af. Maar niet zonder reden. Met zijn bladeren maakt een loof- boom voedsel uit koolzuurgas en licht. Dat proces gebeurt in de bladgroenkorrels die in elk blad zijn opgeslagen. In de winter is er weinig licht en maakt de boom dus weinig voedsel aan. Ook de wortels nemen dan nauwelijks water op. Maar de bladeren gaan wel door met het verdampen van water. Zou de boom al z’n bladeren behouden, dan droogt hij snel uit. Dus stoot hij alles af. Maar eerst haalt hij alle bruikbare stoffen uit het blad. Is het bladgroen bijna weg, dan blijken er dus nog heel wat andere kleuren in het blad aanwezig te zijn. WAT WEET JIJ VAN BOMEN? DOE DE ZELFTEST! Hoe groot is je kennis van bomen? Test jezelf en check de antwoorden onderaan deze pagina. 1. Welke boom heeft een stam die niet goed tegen zonlicht kan? A. Plataan B. Treurbeuk C. Cipres 2. Welke loofboom heeft de grootste bladeren? A. Reuzenlevensboom B. Japanse kers C. Catalpa 3. Wat kenmerkt de Berijpte Wilg? A. Z’n bladeren zijn behaard, maar worden later aan beide kanten kaal B. Hij verliest geen blad in de winter C. De boom groeit het beste op voedingsarme grond Treurwilg Acacia Kastanje Knotwilg Beuk Antwoorden: 1B, 2C, 3A. GOUDA Living 35